Στη συμβολή του χειμάρρου Κλαρωτού με τον Καρπενησιώτη ποταμό ήταν χτισμένο μέχρι πρόσφατα, το μονότοξο γεφύρι του Δεσπότη. Το γεφύρι αυτό ήταν απαραίτητο στους κατοίκους των χωριών Άγιος Ανδρέας και Μουζίλο για τη διάβαση του Καρπενησιώτη κάθε φορά που μετακινούνταν προς το Καρπενήσι. Έτσι, το 1818 ο Επίσκοπος Λιτζάς και Αγράφων Δοσίθεος, βλέποντας τη μεγάλη σημασία ενός περάσματος, ενός γεφυριού χρηματοδότησε το χτίσιμό του, που έκτοτε πήρε το όνομα «Γεφύρι του Δεσπότη».
Το γεφύρι αυτό ήταν μεγάλο και αρκετά ογκώδες. Έμοιαζε δε να είναι στέρεα θεμελιωμένο στο στενό σημείο του ποταμού που επέλεξε ο χτίστης του. Όμως, στις 13 Ιανουαρίου 1997 κατά την διάρκεια μιας φοβερής κατεβασιάς του Καρπενησιώτη η οποία προξένησε μεγάλες καταστροφές στην περιοχή, δεν άντεξε την ορμή των νερών και κατέρρευσε, αφήνοντας μόνο ένα μικρό κομμάτι της νότιας βάσης στη θέση του.
Το γεφύρι είχε ράχη κεκλιμένη προς τα δύο του αντερείσματα, η οποία προστατευόταν με τσιμεντένια πεζούλια κι από τις δύο της πλευρές. Τα πεζούλια αυτά προστέθηκαν στο αρχικό οικοδόμημα γύρω στο 1960, όπως και άλλες τσιμεντένιες ενισχύσεις στις βάσεις του.
Η θεμελίωση είχε γίνει στο στενότερο σημείο του ποταμού αλλά όμως – όπως τελικά αποδείχτηκε – η επιλογή αυτή είχε ένα μειονέκτημα. Ενώ προς τον Κόνισκο έγινε πάνω σε βράχο, από την άλλη πλευρά έγινε στο σαθρό έδαφος πάνω στο οποίο χτίστηκε ένας προστατευτικός τοίχος, για να ενισχυθεί. Όταν ο τοίχος αυτός κατέρρευσε στη διάρκεια της κατεβασιάς, άρχισε να ανασκάπτεται το χώμα στο οποίο έπεφτε το βάρος του γεφυριού. Επιπλέον, ένας πλάτανος που είχε φυτρώσει δίπλα ακριβώς στο γεφύρι, ξεριζώθηκε συμπαρασύροντας στην πτώση του και το γεφύρι. Έτσι, σήμερα, μόνο από φωτογραφίες μπορούν οι νεότεροι να δουν τη μορφή του γεφυριού αυτού. Όσοι βέβαια πρόλαβαν να περάσουν πάνω απ’ τη ράχη του, σίγουρα έχουν αποτυπωμένη στη μνήμη τους την εικόνα του και το υπέροχο τοπίο γύρω του.
Στη δυτική πλευρά του, ήταν εντοιχισμένες δύο λίθινες πλάκες μέσα σε κόγχες, που ανέφεραν το όνομα του κτήτορα και το έτος της κατασκευής:
«αωιη΄ ιδ’ Ιουλίου ωκοδομηται η γέφυρα η εν τη υπερωρία της ράχεως του αγίου Δημητρίου δια φυλοπόνου δαπάνης του πανιερωτάτου και θεοφιλεστάτου Αγίου Λιτζάς και Αγράφων κυρ Δοσιθέου του εκ Σοφάδων της Θετταλίας, ού η μνήμη αιώνιος. Έκτοτε την προσηγορίαν έσχε: γέφυρα του δεσπότου καλείσθαι».
Όπως μαρτυρείται λοιπόν από τις πλάκες, το γεφύρι του Δεσπότη κατασκευάστηκε το 1818 και εγκαινιάστηκε στις 14 Ιουλίου, μετά από χρηματοδότηση του επισκόπου Λιτζάς και Αγράφων Δοσιθέου Παναγιωτίδη (1762 - 1842), ο οποίος καταγόταν από τους Σοφάδες της Θεσσαλίας και είχε ως έδρα της επισκοπής το Καρπενήσι.
Αυτό το κείμενο ήταν γραμμένο στις πλάκες, σύμφωνα με τους μελετητές2. Σε επιτόπια έρευνα όμως που έγινε το 1994, παρατηρήθηκε ότι μάλλον κάτι άλλο έγραφαν, επί πλέον, δεν είχαν όλες οι πλάκες τον ίδιο τύπο γραμμάτων. Η πρώτη είχε μία περίτεχνη βυζαντινή γραφή, ενώ η δεύτερη πιο απλή και ευκολότερη στην ανάγνωση. Πάντως, κι από τις δύο αρκετά γράμματα ήταν φθαρμένα. Ίσως η δεύτερη πλάκα να αντικατέστησε άλλη παλαιότερη, που για άγνωστο λόγο καταστράφηκε. Ένα ακόμα περιστατικό σχετικό με τις πλάκες αυτές είναι, ότι «περιέργως» το χειμώνα του 1996 η μία κλάπηκε, έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη της και δεν είναι γνωστό αν βρίσκεται κάπου φυλαγμένη ή έχει καταστραφεί. Η άλλη ακολούθησε το γεφύρι στην πτώση του.
Η περιοχή του γεφυριού του Δεσπότη, έγινε κατά καιρούς θέατρο φονικών μαχών. Η σπουδαιότερη από αυτές έγινε στις 20 Ιουνίου του 1821 μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων υπό τον Βελή μπέη. 3 Οι Τούρκοι ξεθαρρεμένοι από την καταστροφή του Καρπενησίου χτυπήθηκαν με τους εξεγερμένους Έλληνες κοντά στο γεφύρι, στην προσπάθειά τους να τους εμποδίσουν να περάσουν προς τα χωριά της Καλιακούδας (Βλαχοχώρια). «Τριάκοντα μέν εξ αυτών φονευθήναι πλήστους δε τρωθήναι εποίησαν και καταστρέψαντες αυτούς άχρι του ποταμού, ούτοι μέν χαίροντες και δόξαν αναπέμποντες εις το αυτών επανήλθον στρατόπεδον, οι δέ βάρβαροι ατάκτως φερόμενοι και κατασχύμενοι εις την κωμόπολιν απεκλείσθησαν».4
Για να επισκεφθεί κάποιος το χώρο που βρισκόταν το γεφύρι του Δεσπότη, μπορεί να ακολουθήσει το δρόμο που περνάει μέσα από την συνοικία των Αγίων Ευρυτάνων. Στο τέρμα του δρόμου, που στο μεγαλύτερο μέρος του είναι χωμάτινος, πηγαίνουμε αριστερά για διακόσια περίπου μέτρα . Στο σημείο που χύνεται το ρέμα Κλαρωτός στο ποτάμι, βρισκόταν και το γεφύρι.
--
2. Π. Ι. Βασιλείου: «Η Επισκοπή Λιτζάς και Αγράφων», Σελ . 201, «Το κείμενο», αναφέρεται στο βιβλίο, «είναι ενθύμηση του Γ. Αν. Ιατρίδη»
3. Δ. Π. Καραπιπέρη: «Ξενάγησις στην Ευρυτανία», Σελ.144
4. Π. Ι. Βασιλείου: «Η επανάσταση του ΄21 στην Ευρυτανία και η καταστροφή του Καρπενησίου», Σελ. 6
Στοιχεία γεφυριού :
Μήκος : 16,00 , πλάτος: 2,20 , ύψος: 7,00 , ύψος καμάρας: 4,90 , άνοιγμα καμάρας: 10,50 , κατεύθυνση: Β-Ν , υψόμετρο: 750 , γεωγραφικό ύψος: 38ο53'57.29''Ν , γεωγραφικό πλάτος: 21ο47'29.78''Ε .
.png "English"){kind=small}
